Kişinin çevresiyle sözel veya fiziksel etkileşimde yetersizlik, iletişim bozuklukları yaşama, hayali karakterler edinme gibi belirtiler gösteren otizmin erken teşhisi ile hastalar hayata döndürülebilir. Önceleri daha elit kabul edilen bu hastalık artık yeni doğan her çocuk için tehdit oluşturuyor. Artan olaylar velileri endişelendirmeye devam ediyor.
OTİZM ARTIŞI
1985 yılında her 2.500 çocuktan sadece 1’inde görülen bu rahatsızlık, 2018’de her 44 çocuktan birinden bugün ABD’de yapılan son araştırmalara göre 36 çocuktan birine geriledi. Bulgulara göre otizm olaylarında gözle görülür bir artış var. Bu artışın ortasında son yıllarda salgın yani pandemi ile mücadele için konutların kapanması ile ilişkilendirilebilir. Ana nedenlerinden biri olan yetersiz bağlantı, pandemi döneminde konutlara kapatılan çocukların izolasyonu ve çok fazla dijital ekranlara maruz kalmaları ile güçlendi. Bu nedenle gerçek bağın ne anlama geldiğini bilmeyen ve öğrenme fırsatı bulamayan çocuklarda otizm görülme sıklığı artmıştır.
OTİZM BELİRTİLERİ NELERDİR?
-
Göz teması yoktur veya sınırlıdır. İsimleri ile çağrıldıklarında tepki vermezler.
-
Çevreleriyle ilgilenmezler ve fiziksel temastan hoşlanmazlar.
-
Konuşmada gecikme ve öğrenme güçlüğü vardır.
-
Normal insan temasından çok cansız veya hayali arkadaşlarıyla ilgilenirler.
-
Kendilerini toplumdan soyutlarlar ve kalabalıktan hoşlanmazlar.
-
İletişim kurmak için konuşmayı kullanmazlar ve sadece kelimeleri tekrar ederler.
-
Konuşma ve ses tonları eşittir.
-
Uygunsuz zamanlarda gülüp kıkırdayabilirler.
-
Bir nesnenin bir parçasına takıntılı hale gelebilirler. (mesela elindeki gazoz kapağını sürekli çevirmesi)
-
Düzen sorunları var. Rutinleri bozulduğunda sinirlenebilirler.
-
Her zaman birebir oyunlar oynarlar, çeşitlilikten ve farklılıktan hoşlanmazlar.
-
Bazı çocuklar çok ölçülü ve sinirli olabilir.
-
Genellikle yeme bozuklukları gösterirler.
-
Tehlike konusunda kaygı duymazlar, duyarsızdırlar.
OTİZM NEDEN?
Otizm spektrum bozukluğunun kanıtlanmış tek bir nedeni yoktur. Hem genetik hem de çevresel faktörlerin farklı etkileri öne sürülmüştür. Bebeklik döneminde yapılan aşılar ile otizm arasında rastgele bir temas olmadığını uzmanlar net bir şekilde ifade ettiler. Günümüzde otizm spektrum bozukluğu tanısı alan çocukların sayısı geçmişe göre oldukça fazladır. Çoğunlukla genetik mutasyonlar ve bozukluklar bu hastalığın öne çıkan sebepleri arasında yer almaktadır.
OTİZM NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Erken teşhis bu hastalığın tedavisinde çok önemli rol oynuyor. Tedavinin amacı otistik bireyin sosyal ve kişisel yeteneklerini geliştirmek ve sosyal yaşama kazandırmaktır. Bu amaçla davranış eğitimi ve özel terapiler uygulanmaktadır. Uygulanacak tedavinin ailenin ve çocuğun gelişimine uygun olması değerlidir. Konuşma terapisi, motor becerileri arttırmaya yönelik terapiler, sosyal bağlantı kurma becerisi kazandırmaya yönelik terapiler tedavi sürecinde yer alan uygulamalar arasındadır.
Otizmin türüne göre ilaç kullanımı; Depresyon, dikkat eksikliği-hiperaktivite, obsesif kompulsif bozukluk gibi otizme eşlik eden durumlarda kullanılabilir. Otizmin tedavisinde sadece çocuğun değil, anne babaların da eğitimi ve bilinçlendirilmesi çok değerlidir. Otizm tedavi sürecinde ailelere destek olan yasal sivil toplum kuruluşları bulunmaktadır.
