Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerde küçük esnaf da büyük kayıplar verdi. Bölgede 327 bin esnaf ve sanatkar faaliyet gösterirken birçoğu bu noktada hayatını kaybetti. Hayatta kalanlar işlerine devam edemediler. Zelzele bölgesinde incelemelerde bulunan Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, dükkânların genellikle binaların alt katlarında yer aldığını ve büyük çoğunluğunun toprağa gömülü olduğunu belirtti.
“Çarşılar yeniden kurulmalı”
Bölgedeki tüm dükkanların yıkıldığına dikkat çeken Palandöken, “Tüm hayatın döndüğü Hatay Uzun Çarşı yıkıldı. Tarihi Kapalıçarşı, Kahramanmaraş’taki Sarayaltı Çarşısı, Malatya ve Adıyaman’daki büyük çarşılar yerle bir oldu.” Palandöken, esnafın ayağa kalkmasını deprem bölgesinin yeniden canlanması için olmazsa olmaz koşul olarak gösterdi.
Esnaf çarşılarının hızla kurulup işletilmesiyle şehirlerin canlanacağına değinen Palandöken, “Esnafın olmadığı yerde insan güvenemez. Kente güvenin gelmesi için esnafın yetiştirilmesi gerekiyor. Göçü önlemek istiyorsak bunu öncelikli gündem maddesi haline getirmeliyiz. Esnafın ışığı yanarsa o ilde hayat devam eder, yoksa ölü bir şehir olur.”
Palandöken’e göre, bölgedeki sanayinin canlanması esnafın yapılaşmasına bağlı. Palandöken, “Bu piramit gibi yapılanmaya en küçükten başlamak zorundayız” diyen Palandöken, şöyle devam etti: “Fabrika yapmak daha uzun sürebilir ama tamirhane kurmak daha kolay. Öncelik düşük olmalıdır. Önce esnaf, sonra tüccar, sonra da sanayici olur. Ama esnaf yoksa kimse yok. Çünkü biz onların iş ortağıyız. Fabrikada bir makine bozulursa tamirci esnafı onarır. Esnaf aracılığıyla ürünlerini teslim edecekler. Bu nedenle yapılanmaya esnaftan başlanmalıdır. Şehir plancıları bir an önce çarşıdaki esnafın bayrağını çeksin.”
Yeniden yapılanmaya öncelik vermek isteyen Palandöken, “İşletmelerin tekrar ayağa kalkması için öncelikle ucuz krediler sağlanmalı. Kredi borçları konusu bir sonraki konumuz” dedi.
“Ucuz kredilerle çalışıyoruz”
Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Merkez Birliği Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri (TESKOMB) Genel Başkanı Abdulkadir Akgül, deprem bölgelerinde lokantalar başta olmak üzere tüm esnafın ağır yaralandığını söyledi. Akgül, “Esnafımızın tekrar ayağa kalkması için ne gerekiyorsa yapmalıyız” dedi. Travma nedeniyle şehirleri terk edenlerin tekrar döneceğini belirten Akgül, “Orada hem işleri hem de aşıları var. Nereye gidecekler?” dedi. Gelen geri bildirimlere göre neler yapılabileceğini sahada esnafla görüşeceklerini vurgulayan Akgül, “Devlet kredisi olsun, diğer krediler olsun ucuz krediler üzerinde çalışıyoruz” dedi.
